Chọn giống heo nào thì heo cái phải có đặc điểm ngoại hình đặc trưng của giống. Cần chọn heo có ngoại hình, thể chất tốt, cụ thể như: Đòn dài, đùi to, mông to (cho dễ đẻ), bụng thon, vai nở, ngực sâu, bộ khung xương vững chắc, đi trên ngón không đi trên bàn, móng chân đều chắc chắn, không có móng hài móng dài móng ngắn, không có khuyết tật như: tai vẹo, đuôi vẹo, mũi vẹo, lồi rốn, năm móng, không hậu môn (chung hậu môn với âm môn trên heo cái), không bị bọc mủ, viêm khớp, da lông mướt, mịn không sần sùi mụn đỏ, nhăn dùn da, rụng lông, không mụn nước, không vẩy, không bị nấm da (lác vòng).
Kinh nghiệm chọn mua heo nái làm giống
Cách chọn heo nái làm giống và các vấn đề liên quan được rất nhiều bà con quan tâm, lưu ý:
"Tôi muốn chọn vài con là lợn nái sinh sản, nhưng mỗi lần động dục (đi đực). Thì hai hàng vú lại căng ra, những con như vậy có chọn được không? Sau này có ảnh hưởng gì đến sinh sản không? Tôi xin cảm ơn!" - một người nuôi heo bày tỏ
"Có ba điều kiện cần và đủ đối với lợn cái phối giống lần đầu đó là tuổi, khối lượng và chu kỳ động dục mà lợn cái đã trải qua." - Anh Nguyễn Văn Dũng cho biết
"Lợn cái ở “trạng thái chịu đực” là khi đã hội tụ đủ đồng thời 3 đặc điểm: hoa (âm hộ lợn cái) đã chuyển sang trạng thái thâm và nhăn; dịch đã chuyển sang trạng thái đặc và dính, lợn nái, lợn cái đang ở trạng thái “mê ì”. Cần dựa vào đó chúng ta mới xác định thời điểm phối giống thích hợp cho từng loại lợn nái”, anh Dũng tỉ mỉ chia sẻ.
Kinh nghiệm chọn heo nái giống được chia sẻ từ Người chăn nuôi: "Cách chọn heo nái làm giống"
1. Dựa vào tổ tiên
Chọn heo cái giống từ những heo bố mẹ có tính đẻ sai, con đồng đều, to mập, khéo nuôi con, trọng lượng cai sữa cao, chu kỳ động dục đều và sớm động dục sau khi cai sữa.
2. Dựa vào sức sinh trưởng
Sau cai sữa đến 6 tháng những heo có tăng trọng nhanh, tiêu tốn thức ăn ít, khoẻ mạnh ưu tiên chọn làm heo cái giống
Heo nái được chọn để làm hậu bị, để thay đàn qua 3 giai đoạn:
+ Giai đoạn chọn heo con sơ sinh (1 ngày tuổi) dựa trên thành tích sinh sản của heo mẹ, heo cha và ngoại hình, thể chất heo con.
– Trọng lượng sơ sinh trên 1,45kg, số vú trên 12 (mỗi hàng trên 6 vú)
– Ngoại hình thể chất đạt tiêu chuẩn về giống
+ Giai đoạn chọn heo lúc chuyển đàn 56 – 60 ngày tuổi
– Ngoại hình thể chất đạt tiêu chuẩn về giống
– Tăng trọng từ 56 -150 ngày trên 600g/ngày
– Độ dày mỡ lưng (qui về 100kg): 15 – 20 mm
+ Giai đoạn chọn heo ở 240 ngày tuổi
– Ngoại hình thể chất đạt tiêu chuẩn về giống
– Trọng lượng trên 120kg
– Có biểu hiện lên giống lần đầu
3. Dựa vào ngoại hình
Chọn giống heo nào thì heo cái phải có đặc điểm ngoại hình đặc trưng của giống. Cần chọn heo có ngoại hình, thể chất tốt, cụ thể như: Đòn dài, đùi to, mông to bụng thon, vai nở, ngực sâu, bộ khung xương vững chắc.
3.1. Đầu và cổ: Đầu to vừa phải, trán rộng, mắt lanh.
3.2. Vai và ngực: Vai nở đầy đặn. Ngực sâu, rộng. Đầu và vai liên kết tốt.
3.3. Lưng sườn và bụng: Lưng dài vừa phải, ít võng. Sườn sâu, bụng tròn, không xệ (heo ngoại). Lưng và bụng kết hợp chắc chắn.
3.4. Mông và đùi sau: mông dài vừa phải, rộng. Đùi sau đầy đặn, ít nhăn. Mông và đùi sau kết hợp tốt. Khấu đuôi to, luôn ve vẩy.
3.5. Bốn chân: Bốn chân chắc chắn. Khoảng cách giữa 2 chân trước và 2 chân sau rộng vừa phải. Móng không toè. Đi đứng tự nhiên, không đi bàn.
3.6. Móng chân: Móng chân thẳng.
3.7. Vú và bộ phận sinh dục: Có 12 vú trở lên. Khoảng cách giữa hai hàng vú gần nhau.
3.8. Khoảng cách giữa các núm vú: Vú có khoảng cách đều, không có vú kẹ (vú đĩa). Các núm vú nổi rõ và cách đều nhau. Khoảng cách giữa 2 hàng vú đều, không quá xa hay quá gần.
3.9. Âm hộ: Âm hộ không bị khuyết tật.
Ngoài ra, chững heo nái có thành tích sinh sản ở lứa đẻ 1,2 như sau: số heo con sơ sinh còn sống trên ổ 8-10 con; trọng lượng sơ sinh 1,3-1,5kg/con, rất ít heo con nhỏ vóc dưới 0,8kg; trọng lượng cai sữa bình quân 5-8kg (tùy theo cai sữa 21 ngày hay 28 ngày tuổi), số heo con cai sữa 8-9 con/ổ; heo nái giảm trọng khi cai sữa 8-10% so với thể trọng khi đẻ ra 3 ngày; số ngày chờ phối giống ở lứa đẻ kế tiếp từ 5-7 ngày; số heo con ở lứa đẻ sau có thể cao hơn lứa đầu 10-15%… là những heo nái tốt thường được ưu tiên chọn lựa.